De afgelopen jaren is duidelijk geworden, dat lood schadelijker is dan eerder gedacht. Lood in kraanwater kan bij het ongeboren kind (via de zwangere), een baby die flesvoeding krijgt en kinderen tot en met 7 jaar effect hebben op de ontwikkeling van de hersenen en leiden tot een lagere intelligentie (tot 5 punten IQ verlies).

Er zijn veel factoren die bepalen hoe intelligent een kind wordt. Het is niet mogelijk om voor een individueel kind te achterhalen of lood een effect op het IQ heeft gehad.

Er is bij kinderen ouder dan 7 jaar minder onderzoek gedaan. Het effect van lood op het leervermogen bij deze kinderen is minder groot dan voor jongere kinderen. GGD’en schatten in dat er een klein effect op het IQ kan zijn voor oudere kinderen die veel kraanwater uit loden leidingen drinken. Lood kan tientallen jaren in het lichaam aanwezig blijven. Dit komt doordat lood wordt opgeslagen in de botten en hier ook weer uit kan vrijkomen. Blootstelling aan lood op kinderleeftijd kan daarom mogelijk ook een hoger loodgehalte in het bloed op volwassen leeftijd tot gevolg hebben. Dit zou kunnen leiden tot een hogere bloeddruk of een grotere kans op het ontwikkelen van nierziekten.

Volwassenen die langdurig kraanwater uit loden leidingen drinken hebben een verhoogde kans dat de nierfunctie vermindert of de bloeddruk licht stijgt.

• Als uw huis vóór 1960 is gebouwd, kan het zijn dat er loden leidingen zijn. Het bouwjaar van uw woning kunt u opzoeken in het Kadaster.
• Loden leidingen zijn te herkennen aan de onregelmatige vorm, de dikte en de grijze kleur. Aansluitingen bestaan niet uit koppelstukjes maar uit een verdikking van de leiding zelf. Tikken op een loden leiding geeft een doffer geluid dan op een koperen of ijzeren leiding. Dat leidingen van lood zijn, is niet altijd eenvoudig te zien omdat de meeste leidingen onder de vloer of in de muur zitten of geverfd zijn. Bij geverfde leidingen kunt u de verf wegkrassen; dan kunt u de metaalkleur zien.
  In dit filmpje kunt u zien hoe u zelf kunt controleren of u loden leidingen hebt.
• Het kan zijn dat u het niet zeker weet. Bijvoorbeeld omdat u twijfelt of de leiding die u ziet van lood is of omdat een deel van de leidingen verwerkt zit in een muur of op niet te inspecteren plaatsen onder de vloer. In dat geval adviseert de GGD om de loodconcentratie in het water te laten testen om zeker te weten of (een deel van) de leidingen van lood zijn.
  In het antwoord op de vraag: “Waar kan ik mijn water op lood laten testen” (Onderzoek en metingen)vindt u enkele bedrijven, die kunnen testen.

Laat de loden leidingen vervangen.

De GGD adviseert om loden leidingen in huis te laten vervangen.

• Bent u eigenaar van de woning? Dan kunt u dit zelf (laten) doen.
• Bent u huurder? Vraag dan de eigenaar of woningcorporatie om dit te doen. Uw huiseigenaar is dit niet wettelijk verplicht, maar omdat lood slecht is voor de gezondheid adviseren de GGD en de Gezondheidsraad om leidingen zo spoedig te vervangen. De Huurcommissie ziet een loodgehalte boven de norm van 10 microgram per liter als gebrek aan de woning. Wanneer een verhuurder de leidingen niet wil vervangen, kan de Huurcommissie bij overschrijding van de norm een huurverlaging afdwingen in afwachting van vervanging.

Drink geen water uit loden leidingen

Totdat de loden leidingen vervangen zijn, is het advies om geen water uit een kraan met een loden leiding te drinken. Gebruik in plaats daarvan flessenwater, kraanwater uit niet-loden leidingen of water van een openbaar tappunt. Dit advies is extra belangrijk voor baby’s die de fles krijgen, kinderen tot en met 7 jaar en zwangere vrouwen. Denk bij gebruik van water ook aan het aanmaken van bijvoorbeeld flesvoeding, limonade, thee, soep en het bereiden van voedsel dat veel water opneemt, zoals rijst en pasta.

Als u geen andere mogelijkheid heeft, dan kunnen volwassenen en kinderen ouder dan 7 jaar tijdelijk (niet langer dan enkele maanden) het kraanwater blijven drinken totdat de loden leidingen zijn vervangen. Spoel de leidingen dan voor ieder gebruik goed door. In de vragen en antwoorden staat hoe u dit kunt doen. Maar het is beter om flessenwater, kraanwater uit niet-loden leidingen, of water van een openbaar tappunt te gebruiken.

Let op! Met koken verdwijnt het lood niet uit het water.

Uit nieuwe kranen en leidingen komen de eerste 3 maanden lood, nikkel en koper vrij.

• Spoel een nieuwe kraan bij elk gebruik eerst 10 seconden door. Dit geldt ook als u het kraanwater gebruikt voor soepen of sauzen.
• Spoel nieuwe waterleidingen eerst 2 minuten door als de leiding lang (ongeveer 6 uur) niet is gebruikt.
• Nieuwe kranen en nieuwe leidingen geven na 3 maanden geen lood meer af. Daarna kan het kraanwater zonder doorspoelen door iedereen gebruikt worden.

• Stroomschema loden leidingen (PDF, 98 kB)
• Brief lood in kraanwater zorginstellingen

• Veel meer informatie is te vinden in dit overzicht van vragen en antwoorden.
• Informatie over Nederlands kraanwater vindt u op de website van het Drinkwater Platform.
• Hoe herken ik loden leidingen (filmpje Dunea)
• Overzicht watertappunten