Tekenbeten op evenementen
De ziekte van Lyme is een infectie die wordt veroorzaakt door de Borrelia-bacterie. Deze bacterie kan na een beet van een met de bacterie besmette teek op de mens worden overgedragen. Teken kunnen ook andere infecties overbrengen zoals Tekenencefalitis.
Teken zitten vooral in hoog, schaduwrijk gras en tussen dode bladeren bij bomen en struiken. Door de klimaatverandering zijn teken tegenwoordig het hele jaar actief. Preventie is dus het hele jaar door noodzakelijk, óók op evenementen.
Teken
Een teek is een kleine geleedpotige (spinachtige) parasiet die zich met zijn monddelen vastzet in de huid van zijn gastheer om bloed te zuigen.
In Europa is de bekendste soort de Ixodes ricinus of schapenteek. Deze teek komt voor op plaatsen waar de luchtvochtigheid groot is, bijvoorbeeld op plaatsen met lage begroeiing.
- Teken komen niet alléén voor in natuurgebieden, maar ook in stadsparken, grasdijken, weilanden en tuinen. Teken worden actief vanaf ongeveer 5 graden Celsius.
- Vaak wordt gesteld dat het tekenseizoen van maart tot november is, maar door de klimaatverandering zijn teken het hele jaar door actief.
- Teken bijten zich vast in de gastheer. Omdat de beet van een teek over het algemeen niet pijnlijk is, wordt deze vaak niet opgemerkt.
- Teken hebben voorkeur voor warme, vochtige plekjes, zoals de liezen, knieholten, oksels, achter de oren, schaamstreek enzovoort. Omdat kinderen kleiner zijn, zijn teken bij hen vaak op het hoofd te vinden: bij de haargrens en achter de oren.
Ziekte van Lyme
Teken leven van opgezogen bloed en zijn 24 uur per dag op zoek naar ‘gastheren en gastvrouwen’ om bloed te kunnen zuigen. Zo kunnen zij de ziekteverwekker Borrelia burgdorferi (de lymebacterie) overbrengen van dier op mens.
In Nederland is gemiddeld 1 op de 5 teken (20%) besmet met de lymebacterie. Het is daarom zaak de datum van een tekenbeet te noteren en alert te zijn op mogelijke verschijnselen die zouden kunnen wijzen op een besmetting na een tekenbeet. Bij twijfel een bezoek brengen aan de huisarts.
Andere infecties
Een andere ziekteverwekker die door teken overgedragen kan worden is het tick-borne encephalitis virus (TBE virus). Hoewel teken-encefalitis vaak zonder ziekteverschijnselen verloopt, kan het virus ook het centrale zenuwstelsel aantasten en een ontsteking aan hersenvliezen of hersenen veroorzaken.
Bij teken in Nederland worden ook de volgende tekenoverdraagbare ziekteverwekkers gevonden: Anaplasma phagocytophilum, Borrelia miyamotoi, Neoehrlichia mikurensis, Babesia en Rickettsia soorten.
Van deze tekenoverdraagbare ziekten is nog onduidelijk of en hoe vaak deze bij mensen voorkomen in Nederland. We weten wel dat 30% van de teken 1 of meer van deze ziekteverwekkers bij zich draagt. Nog onbekend is of co-infecties van Lymeziekte en andere tekenbeetziekten ernstiger verlopen
Preventie
- 1Wijs bezoekers en personeel op de mogelijke aanwezigheid van teken.
- 2Wijs bezoekers en personeel op het zoveel mogelijk gebruiken van de wandelpaden.
- 3Vermijd hoog gras en struiken.
- 4Wijs bezoekers en personeel op het mogelijke gebruik van tekenwerende middelen, zoals DEET (≥30%) op kleding en onbedekte huid.
- 5Wijs bezoekers en personeel op controle op teken na een verblijf in de natuur (dus ook in een park!).
- 6Zorg voor een goede en veilige teken-verwijderaar, in ieder geval bij de EHBO-post.
- 7Laat na het verwijderen van de teek een foto maken van de plaats waar de teek heeft gezeten, of zet met een watervaste stift een kringetje om de plaats. Zo kan de bezoeker de plek de komende 3 maanden in de gaten houden.