Wijkpreventieaanpak

Placetesting in De Gaarden

Placetesting voor een gezonde leefomgeving nu

Bewoners hebben nu al behoefte aan een gezonde leefomgeving. Daarom is placetesting ingezet. Dit gebeurt om in korte tijd beweging, betrokkenheid en tastbare verbeteringen in de wijk op gang te brengen.

Transcript Placetesting in De Gaarden

0:08
[Muziek] de lange termijn gebiedsontwikkelingen die heel erg gaan over sloopnieuwbouw,
0:15
lange termijn projecten en in 2040 moet het hier een hele gezonde wijk zijn en net zo prettig wonen
0:22
als in de rest van Den Haag. om dat dichterbij te brengen om ook nu al aan de mensen die nu hier
0:27
wonen de behoefte beter tegemoet te komen. En we hadden het idee dat dat met placesting zou
0:34
kunnen werken. Ik zit gewoon op mijn werk en dan krijg je een collega van een andere
0:39
dienst die een opgave heeft in het kader van gezondheid en bewegen en activeren van bewoners.
0:47
En er was een idee om een brug aan te leggen. Normaal gesproken hele grote opgave om dat voor
0:53
elkaar te krijgen met alle vergunningen die je daarvoor moet hebben. Maar ik toen met Esther
0:59
Vlasveld kwam bij mij op de lijn. Ik zeg: “Kom, laten we eens gaan kijken wat we hiermee kunnen.
1:06
Ik heb geen geld vanuit het stadsdeel waar ik voor werk, maar ik heb wel netwerk.” Van daaruit zijn we op
1:13
pad gegaan waar mensen die ons kunnen helpen. Ik ben een eind vorig jaar in het Amare geweest en
1:20
de gemeente ging daar een convenant in het kader van placemaking ondertekenen met een
1:24
aantal andere Europese steden. En toen ik daar was geweest bij die avond hoe andere steden dat doen,
1:30
out of the box denken, kijken wat mogelijk is, wat is het risico? Op basis daarvan ben ik toen
1:36
eigenlijk nog een stapje verder gegaan. Daarvoor was ik al de randjes op aan het zoeken, maar het
1:40
is allemaal nog netjes zoals het mag, maar je moet iedereen meekrijgen en kunnen enthousiasmeren. Wat
1:46
we met de placetesten eigenlijk steeds doen is zowel iets fysiek al aanpassen als het
1:52
gesprek aangaan. En participatie gaat vaak uit van nou, we hebben een plan, wat vind je ervan? Of we
1:58
gaan plannen maken, waar heb je behoefte aan? En dit is een beetje een mix van beide.
2:04
dus we veranderen iets en dan heb je eigenlijk veel makkelijker een gesprek over een bepaald
2:10
thema zoals veiligheid of spelen door die verandering. Maar je hebt ook al
2:17
een kleine aanpassing gedaan waardoor een plek misschien al op zichzelf een beetje veranderd is.
2:26
Als ik placetesting uitleg aan aan bewoners, niet dat ik precies weet hoe dat allemaal werkt, maar
2:31
wat ik dan ervan zie is van dat er in één of ander kantoortje wordt bedacht, hè, waaruit blijkt uit
2:38
cijfers: Nou, dit zou daar wel misschien passen. Nou, dat zetten we er neer en dan zien we wel hoe
2:42
het gaat. Tenminste, of het goed gaat of niet, we zetten het gewoon neer. En bij placetesting
2:47
is eigenlijk dat je daar tijdelijk iets neerzet. Een goed voorbeeld is bijvoorbeeld het skatepark
waar dan nou dus er werd dan iemand ingehuurd met stepjes die dan kwam. Dat werd dan begeleid.
2:59
Er werd een tijdelijke basketbal iets neergezet. Dus je gaat tijdelijk een bepaald iets uitproberen
3:05
met bewoners. En dan kan je ter plekke zien van nou is dit iets wat wat past hierbij,
3:10
bij de omgeving of niet. En vanuit daar ga je eigenlijk verder bouwen. Dus dat is in mijn ogen
3:16
wat ik eigenlijk in mijn eigen taal omgeschreven zeg maar wat placetesting is. Het is gewoon een
3:22
mindset van de maatschappij breed, een soort mindset van lineair denken in een soort
3:29
eindbeelden. Terwijl eigenlijk de dat placetesting en ook duurzaamheidsontwikkeling gaat me uit van
3:35
cyclische ontwikkelingen waarin iets nooit 100% af is. Er zit altijd ruimte voor verbetering.
3:41
Er is ook altijd ruimte voor ontwikkeling. De maatschappij verandert, de bewoners in de buurt
3:46
wisselen. Dus er ontstaan ook nieuwe behoeftes constant. Dus dat verandert dat eist ook
3:53
verandering eigenlijk hè continu. Mensen zijn ook een beetje onderzoeksmoe zeg maar van hè oh weer
3:58
een vragenlijst, we moeten weer iets invullen. En als het hun niet echt raakt, zeg maar, zoals bijvoorbeeld
4:04
slopen hè is heel veel sloop. Nou dan zijn mensen wel bereid ja dat raakt me echt. Maar ja,
4:09
een buitenruimte. Ja, daar ga ik niet een avond voor naar zo’n gesloten bijeenkomst. En ik merk
4:15
wel dat als je het buiten organiseert, je gaat gewoon zelf met met een koffiekar hè, zoals we
4:21
dat hier doen, naar de mensen toe. En dat je dan wel reacties krijgt. Maar traditioneel uitnodigen
4:28
van mensen door middel van een brief zonder naam, gewoon meer van aan de bewoners van die die maken
4:33
ze heel vaak ook niet open. Flexibiliteit en snel kunnen handelen, helpen daarbij en
4:39
inderdaad dus korte lijntjes met de bewoners. Want als je dus niet in contact staat met die
4:44
behoeftes dan zijn ze misschien al veranderd terwijl je het niet eens door hebt terwijl jij
4:49
nog een ander eindbeeld in je hoofd hebt. Om de wijk echt te leren kennen zou je hier eigenlijk
4:53
gewoon een paar dagen, het liefst een paar weken eigenlijk moeten wonen om de dynamiek te zien.
4:59
Want als je nu aan naar de Blokkentuin gaat, nou ja, dan zie je maar als je in het weekend bent,
5:04
bepaalde tijd zit, nou dan levert het heel anders. Dus leer de wijk echt kennen voordat
5:09
je je onderzoek eigenlijk start. Ik was wel echt verrast toen toen de schommel er zat en toen hadden
5:15
we de kids club of er waren een aantal kinderen in de buurtkamer. Zeiden net onze buurt, onze
5:21
binnentuin is gemaakt. Hij is eindelijk klaar. Dat was alleen de verandering van het speeltuin
5:26
van de schommel. Is maar dat is alleen de schommel hè. We moeten nog verder hè. Ja, maar
5:31
we zijn zo want dat ook kunstgras zat erin. Dus dat denk ik van hè en dan en dan spreek je de moeders.
5:37
En die hadden ook wel het gevoel van hè ze kunnen hè ik zeg maar we moeten nog wel verder hè. Ja,
5:42
moeders die zien maar. Ik vond de reactie van de kinderen van onze speeltuin is af. Eigenlijk wil
5:47
je wil je heel snel iets teruggeven. Dus het hele idee van placetesting is je hebt een gesprek met
5:52
mensen en dan zijn er wensen uit voortgekomen die soms heel groot zijn en soms heel klein zijn.
5:59
En daar wil je dan eigenlijk direct op acteren. En in sommige gevallen is dat ook gelukt. En in
6:04
sommige gevallen werk je met partijen in de wijk. En de ene kan heel snel iets regelen en de ander
6:10
heb je het gevoel van nou, die gaat het voor me regelen en dan komt het niet van de grond. En dan
6:15
gaat ook een beetje de energie eruit. Dus als je hè, we hebben in één van die plekken hebben
6:20
we iets aangepast, maar dat is nu nog steeds niet af. We hebben een bestelling gedaan van iets en
6:25
de levertijd blijkt dan ineens heel lang te duren. En dan dan glipt eigenlijk dat vertrouwen wat je
6:31
hebt gecreëerd door hier aanwezig te zijn en door met mensen in gesprek te gaan, dat glipt eigenlijk
6:35
weer uit de vingers. Ja, daar heb je niet altijd controle op. En als professional heb je dat
6:41
weet je dat dit gebeurt. En toch is het best wel lastig om dat dan op een goede manier terug
6:46
te geven aan bewoners dat je er wel mee bezig bent. Maar nou ja, het komt nog wel zeg maar.
6:52
Het komt goed. Maar ja, je vraagt wel veel geduld van mensen terwijl je eigenlijk juist
6:56
snel wil handelen. Je blijft herhalen dat het een proces is en dat je niet in één keer bij eh
7:03
misschien het gedroomde resultaat komt. En door je te focussen op eigenlijk de prioriteiten,
7:08
door die eruit te filteren steeds in gesprekken, hè, want kan je ook zeggen:
7:12
“Oké, maar we focussen nu op de belangrijkste zaken. Die gaan we direct aanpakken.” En de
7:17
andere dingen die zetten we even op de lange lijn uit en die pak je dan later op. En het
7:22
kan zomaar zijn dat die dingen onderaan de lijst misschien over verloop van tijd toch anders
7:27
blijken te zijn en dan geef je daar weer gehoor aan. Dus ik ben onwijze fan van placemaking,
7:33
want daarmee kan je gewoon laten zien aan mensen hoe de omgeving eruit gaat zien. Het mooie vind
7:39
ik ook van de placemaking. Misschien kom je er wel uit dat de brug die verderop ligt weg moet en dat
7:45
dit een logerische keuze is. Of dat ze zeggen van we vinden het zo’n goed initiatief. We maken er
7:49
inderdaad in het ontwerp een echte voetgangersbrug van. Iedereen die wordt daar een soort van
7:55
enthousiast van omdat je iets anders doet en omdat je iets heel concreet maakt. terwijl er wordt heel
8:01
veel gepraat over een gezonde leefomgeving. Er wordt heel veel onderzoek naar gedaan en alles
8:08
wat nu heel erg aansluit bij iedereen, dat zijn de meest concrete, grijpbare voorbeelden waarvan
8:14
iedereen zegt: “Oh ja, oh dat kun je ook gewoon doen.” Nou, dat moet je af en toe doen en dan
8:22
ga je waarschijnlijk ook af en toe op je bek. Maar er komen ook hele goede dingen uit. [Muziek]

De werkwijze placetesting

Bij placetesting onderzoeken we met concrete acties en kortstondige aanpassingen in de openbare ruimte wat bewoners nodig hebben. En ook hoe dit aansluit bij de bestaande speel- en ontmoetingsplekken.

De video illustreert de werkwijze, kracht en manier van samenwerken van placetesting.

 

Transcript Stappenplan placetesting

0:01
In De Gaarden, een buurt in Den Haag
0:02
Zuidwest staan voor de komende jaren
0:05
uitgebreide renovaties, sloop en
0:07
nieuwbouwontwikkelingen gepland.
0:10
Er wordt gewerkt aan de lange termijn
0:12
richting 2040.
0:14
Maar voor de mensen die nu in de Gaarde
0:16
wonen is 2040 ver weg.
0:19
Niet nog meer praten en onderzoeken,
0:21
maar doen is de wens van bewoners.
0:25
Daar hebben we naar geluisterd.
0:27
Want wat als we nu al gaan werken aan
0:29
een gezonde en prettige leefomgeving?
0:32
Wat brengt dat aan inzichten voor de
0:33
toekomstplannen? En wat brengt dat
0:35
mensen nu al aan fijne plekken? In
0:38
verbinding met bewoners en lokale
0:40
professionals kijken we wat we nu al
0:43
kunnen doen. Zo plaatsen we tijdelijk
0:45
een brug, een bankje of alvast een
0:48
schommel op een speelplek.
0:50
Maken we plannen zichtbaar door ze in te
0:52
tekenen met krijt, organiseren we
0:54
activiteiten zoals een skateworkshop en
0:57
gaan we in gesprek over de ervaringen.
1:00
Op basis hiervan voeren we meer
1:02
definitieve aanpassingen uit, zoals een
1:05
groter speeltoestel.
1:07
Dit alles om te kijken wat wel goed
1:09
werkt en wat minder goed werkt. Om
1:11
plekken te activeren en mensen te
1:13
inspireren. Door plekken anders te gaan
1:16
gebruiken en ze beter aan te laten
1:18
sluiten op de behoefte van bewoners.
1:22
Dat noemen we placetesten.
1:25
In dit proces groeit het aantal mensen
1:27
dat betrokken is organisch en wordt
1:30
gewerkt vanuit de energie en
1:31
enthousiasme die daarbij ontstaat.
1:34
Niet bottom up of top down, maar een
1:36
combinatie van allebei. Community up
1:38
heet dat.
1:40
Beetje bij beetje raken meer bewoners en
1:42
professionals betrokken.
1:44
Woningcorporatie, kidsclub, fysio,
1:47
bewoners met kleine kinderen, jonge
1:49
meiden, buurtkamer, gemeente.
1:52
Ze hebben allemaal een eigen stem, eigen
1:54
verlangens en belangen. Ik vind het
1:57
belangrijk dat er voldoende bomen en
1:58
groen zijn om hitte te voorkomen. Ah,
2:01
maar ik hou juist van zon, niet teveel
2:03
schaduw. Als je met placetesten start,
2:06
hoor je deze stemmen niet in één keer,
2:09
maar beetje bij beetje worden de behoefen
2:11
en belangen hoorbaar. Daarnaast zijn er
2:14
ook andere onderdelen die een rol spelen
2:16
in wat er uiteindelijk wel of niet wordt
2:18
gerealiseerd.
2:20
Zoals van wie is de grond? Is er wel
2:22
budget en mag dit van de regelgeving?
2:26
Het is een uitdaging de verschillende
2:28
behoeften en belangen zichtbaar te maken
2:31
en om keuzes te maken waar iedereen zich
2:32
voldoende gekend voelt.
2:35
Niet nog meer praten en onderzoeken,
2:36
maar doen.
2:38
Het helpt om nu al een verschil te maken
2:40
in de wijk, mensen te betrekken en om
2:43
behoeften en belangen naar boven te
2:45
halen.
2:46
Zo bouwen we nu al aan een fijnere
2:48
leefomgeving en halen we de toekomst
2:51
dichterbij.
2:53
Allemaal kleine stappen met een grote
2:54
droom. Gezonde buurt de Gaarden.

Een gezonde wijkvisie

Een jaar lang waren we in de wijk aanwezig zijn en op meerdere locaties experimenteren met placetesten. Dit leidde tot een eerste Gezonde wijkvisie: de wijk als een samenhangend netwerk van bereikbare, uitnodigende en onderling verbonden locaties. De visie kreeg vorm door fysieke aanpassingen zoals een tijdelijke brug, nieuwe zitobjecten, zebrapaden, groen en speelvoorzieningen.

Nationale buitenspeeldag

Op 11 juni 2025 was het nationale buitenspeeldag. Toen kwam de visie voor de buurt tot leven tijdens De Grote Gaarden Speelsafari. Meer dan 20 organisaties uit het sociaal en fysiek domein werkten samen. Het resultaat? Trots op wat je samen kunt realiseren en een wijkvisie die niet alleen op papier staat, maar ook voelbaar en zichtbaar is in de buurt.

Meer over de wijkvisie

Bekijk de video waarin de wijkvisie tot leven komt.

Transcript Van placetesting naar wijkvisie

0:00
In gezonde buurt de Gaarde is buiten
0:03
voor iedereen een fijne plek die
0:04
toegankelijk en aantrekkelijk is. We
0:08
zien de wijk als een netwerk van plekken
0:09
die met elkaar verbonden zijn, zoals de
0:12
wortels van een boom of als tremlijnen
0:14
met verschillende haltes.
0:17
Hoe beweeg jij door de wijk nu en de
0:20
komende jaren?
0:22
Het is een mooie zomersterdag.
0:24
’s Ochtends ga je met je zus boksen bij
0:26
de sporthub bij de Barbierschaarde.
0:31
Na de lunch wandel je over de brug
0:34
naar het skatepark.
0:36
Hey, je oude buurjong is hier aan het
0:39
voetballen. Zelf speel je een potje
0:41
basketbal. Na het basketballen heb je
0:44
het erg warm. Je loopt richting de
0:46
buurtkamer en onderweg pluk je snel munt
0:49
voor een kopje thee.
0:52
Eenmaal aangekomen bij de Blokkentuin
0:54
rust je uit. Jonge kinderen houden een
0:56
watvecht. Hey, daar is ook de
0:58
achterbuurvrouw. Gezellig. Tot straks.
1:02
Ik ga nog even langs de voetbalkooi.
1:04
Oke.

Ook aan de slag met placetesting?

Wilt u ook aan de slag met placetesting? Of wilt u werken aan brede wijkvisie voor meer samenwerking op buurtniveau? Stuur ons dan een mail: wijkpreventieaanpak@ggdhaaglanden.nl.

Samenwerking

In dit project vormde GGD Haaglanden een projectteam met woningcorporaties Staedion en Haag Wonen en de Gemeente Den Haag. We werkten hierin samen met veel lokale organisaties. Bijvoorbeeld Buurtkamer Vrederust, Wijkz Bouwlust en Vrederust, WSDH, Theater Dakota, Stichting Gewoon Sociaal, Engelsman Hoveniers en Moskee An-Nour.

Het project is mede mogelijk gemaakt door ZonMw, Nationaal Programma ZuidWest, en de Provincie Zuid-Holland.

Meer over de wijkpreventieaanpak en placemaking