Veel ouderen maken vroeg of laat gebruik van mantelzorg. Mantelzorg is de hulp die mensen vrijwillig en onbetaald verlenen aan mensen met een zorgvraag in hun naaste omgeving.

Het gaat om zorg die meer is dan in een persoonlijke relatie gebruikelijk is. Het feit dat er iemand in de familie of in de directe nabijheid is die hulp nodig heeft, is genoeg reden om te gaan zorgen. En in de meeste gevallen gaat het goed bij het verlenen van deze zorg.

Wanneer ontspoorde mantelzorg?

Soms is de mantelzorger overbelast. Het risico op ontsporing van de mantelzorg neemt dan toe. Bij ontspoorde mantelzorg Een mantelzorger die door overbelasting/onmacht, onwetendheid/ onkunde of compassiemoeheid onbedoeld over de grenzen van de zorgvrager heengaat, inadequate zorg levert, verwaarloost of op een andere manier schade toebrengt. (Definitie door Movisie) overschrijdt de mantelzorger de grens van goede zorg.

Een kenmerk van ontspoorde mantelzorg is het ontbreken van opzet. Ontspoorde mantelzorg is geen kwestie van kwade wil. Dit is het verschil met ouderenmishandeling.

Overbelasting herkennen

Merkt u dat de zorg u soms te veel of te zwaar wordt?  De eerste stap is het (h)erkennen van de overbelasting en daarna in actie komen

Klachten

U kunt deze klachten hebben als u overbelast bent:

  • Lichamelijke klachten
    hoofd- of buikpijn, hyperventilatie, pijn in nek, schouders of rug, duizeligheid, vermoeidheid. U kunt ook minder eetlust krijgen of juist voortdurend honger hebben.
  • Psychische klachten
    schuldgevoelens, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, lusteloosheid, slaapproblemen, piekeren. U kunt zich ook gespannen voelen en snel geëmotioneerd raken.
  • Ander gedrag
    rusteloosheid, onverdraagzaamheid, gevoelens van agressie, verwaarlozing van het uiterlijk, meer roken en drinken, gebruik van kalmerende of stimulerende middelen.

Wat kunt u doen?

Herkent u deze klachten? Wacht niet te lang met het vragen om hulp. Dat is fijn voor uzelf, maar ook voor degene voor wie u zorgt.

  • Kijk op de website van MantelzorgNL wat u kunt doen om in balans te blijven!
  • Bij uw gemeente kunt u terecht als u ondersteuning nodig heeft bij het uitvoeren van uw mantelzorgtaken.
  • Er zijn verschillende organisaties, cliëntondersteuners, mantelzorgmakelaars en vrijwilligers die u kunnen helpen. Kijk bij steun en advies op de website van MantelzorgNL voor meer informatie en handige tips voor mantelzorgers.

Signalen van ontspoorde mantelzorg

Ook de omgeving ziet signalen soms over het hoofd. Daarom heeft de stichting Kadera de signalenkaart ontspoorde mantelzorg ontwikkeld. Deze kaart bevat signalen die kunnen gelden voor het slachtoffer en de pleger en die kunnen wijzen op een vorm van huiselijk geweld, waaronder ontspoorde mantelzorg.

Het advies- en meldpunt Veilig Thuis geeft hulp en informatie aan alle betrokkenen: slachtoffers, mantelzorgers, familieleden, omstanders, plegers, professionals( bijv. verpleegkundigen, huisartsen en andere hulpverleners).

Voor professionals

Professionals moeten bij ouderenmishandeling in de huiselijke kring de verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling volgen. In de meldcode staat wat zij moeten doen bij (vermoedens van) geweld tegen ouderen in huiselijke kring.

Voor hen is er ook de meldcode bij ontspoorde mantelzorg als aanvulling op het stappenplan van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.