Gezonde moestuin

Veel mensen telen zelf groenten in een moestuin. De laatste jaren gebeurt dat steeds vaker op braakliggend terrein, in het stadsplantsoen of in de achtertuin. Een moestuin is een gezonde hobby die zorgt voor lichaamsbeweging, sociale contacten en lekker eten. Helaas is de bodem niet altijd schoon. Om veilig te eten uit een gezonde moestuin is het belangrijk dat de grond hiervoor geschikt is.

• Een moestuin op vervuilde grond?

  Vervuilde grond betekent dat er stoffen in de grond zitten die daar normaal niet of in veel lagere hoeveelheden voorkomen. De grond kan vervuild zijn met bijvoorbeeld zware metalen (zoals lood, cadmium en koper). Ook het grondwater of een sloot kan vervuild zijn. Sommige stoffen zijn schadelijk voor het milieu maar niet voor de gezondheid van mensen. Ook maakt het uit hoe diep een verontreiniging zit. Daarom kan vervuilde grond in sommige gevallen toch geschikt zijn voor gebruik als moestuin.

• Wat betekent bodemverontreiniging voor de gezondheid?

  Je kunt kleine deeltjes vervuilde grond binnenkrijgen via ongewassen groenten of vieze handen na tuinieren. Daarnaast kun je schadelijke stoffen binnenkrijgen door het eten van groenten, die geteeld zijn op vervuilde grond. Groenten kunnen via de wortels deze stoffen uit de grond opnemen. Of je hier gezondheidsklachten van krijgt, hangt af van:

  • welke stof in de grond of in het grondwater van jouw moestuin zit;
  • in welke mate deze stof door de groenten wordt opgenomen;
  • welke groenten je in jouw moestuin kweekt;
  • hoe vaak en hoeveel groenten je uit de moestuin eet.

   

  Vruchten, zoals bessen, aardbeien, appels en noten, nemen weinig schadelijke stoffen op; blad- en wortelgewassen juist meer.

• Is de grond of het grondwater in jouw moestuin schoon?

  Als je vermoedt dat de grond in jouw moestuin vervuild is, kijk dan of er bodeminformatie beschikbaar is op www.bodemloket.nl.

  Waar je informatie vindt over de bodemkwaliteit van jouw moestuin verschilt per gemeente. Op www.omgevingsdiensthaaglanden.nl zie je of je terecht kunt bij jouw gemeente of bij de Omgevingsdienst Haaglanden. Als je twijfelt of de grond schoon is, kunt je een bodemonderzoek laten uitvoeren door een onderzoeksbureau. Hieraan zijn kosten verbonden. Als er bodemonderzoek is gedaan, kan GGD Haaglanden beoordelen of de grond geschikt is voor een moestuin. Ook kan de afdeling Leefomgeving van GGD Haaglanden adviseren over welke groenten je het beste kunt telen als jouw moestuin licht vervuild is.

• Infectieziekterisico's in de moestuin

  Er kan poep van katten of andere dieren in de moestuin liggen. In kattenpoep kan een parasiet zitten die toxoplasmose kan veroorzaken. Deze parasiet is vooral een risico voor zwangere vrouwen, vanwege de effecten op het ongeboren kind. Katten-, honden- en vossenpoep kan daarnaast wormeieren bevatten, die een toxocara-infectie kunnen veroorzaken. Deze infectie kan allerlei klachten veroorzaken, vooral bij kinderen. Ook als er geen zichtbare poep is, kunnen er wormeieren in de grond zitten die een risico vormen. Deze risico’s gelden ook voor zandbakken. Meer informatie hierover vind je op de website van het RIVM.

  Ratten of andere knaagdieren kunnen de ziekte van Weil overbrengen via hun urine. Vermijd contact met water en vochtige aarde op de moestuin, vooral als je wondjes hebt. Meer informatie over de ziekte van Weil.

• Wat kun je zelf doen om risico's te beperken?
  • Bij vervuilde grond of grondwater of twijfel hierover, kun je groenten kweken in plantenbakken met schone teelaarde en onderin worteldoek, zodat er geen contact met de vervuilde grond mogelijk is.
  • Was of schil gekweekte groente en fruit altijd heel goed en draag handschoenen bij het tuinieren. Was de handen altijd goed na contact met aarde.
  • Jonge kinderen krijgen via hand-mondcontact vaak grond binnen. Zij kunnen daarom beter niet in de moestuin spelen.
  • Gebruik niet te veel mest. Door overmatig gebruik van mest komt er veel nitraat in de groente. Nitraat verandert door bewaren of bereiden in nitriet. Nitriet kan vervolgens weer worden omgezet in kankerverwekkende nitrosaminen.
  • Door kalk te strooien wordt de grond minder zuur, waardoor groenten minder makkelijk zware metalen opnemen.
    

Meer weten of advies nodig?

Neem contact op met de afdeling Leefomgeving van GGD Haaglanden voor advies in jouw specifieke situatie via gezondheidenmilieu@ggdhaaglanden.nl of (088) 355 01 00.