background image
Evenementenadvisering

Activiteiten met of in natuurwater of tijdelijke zwemwatervoorziening

Laatste update: 1 juni 2023

Bij evenementen in natuurwater of zwembaden kun je denken aan een Nieuwjaarsduik, zwemtochten in kanalen of survivalevenementen. Hierbij kan gebruikt worden gemaakt van zwembaden of natuurwater. Door ziekmakende bacteriën of virussen die van nature in het water voorkomen kunnen gezondheidsklachten ontstaan. Omgevingstemperatuur (warmte) en de duur van het evenement verhogen het risico op gezondheidsklachten. Er kan ook gebruik worden gemaakt van zwembaden of andere tijdelijke zwemwatervoorzieningen, ook dit brengt ook risico’s met zich mee.

Monitoren waterkwaliteit

Houd bij de voorbereiding van evenementen in natuurwater een logboek bij en noteer daarin eventuele afwijkingen in de waterkwaliteit, zoals vuil, olie, schuim, verminderd doorzicht en dergelijke en de veiligheid van de omgeving (obstakels, kuilen, afval, glas, etcetera). Leg afwijkingen ter beoordeling voor aan een deskundige op dit gebied.

Natuurwater

Per regio worden waterzones officieel als zwemwater aangewezen. Alleen op die locaties is sprake van zwemwaterbeheer. Deze locaties worden in het zwemseizoen door de Omgevingsdienst Midden-Holland (ODMH) regelmatig gecontroleerd. Zwemwaterbeheer is een gedeelde taak van provincies, waterschappen en Rijkswaterstaat. Samen zorgen zij, in overleg met verschillende belangenorganisaties en exploitanten van zwemplassen, voor schoon en toegankelijk zwemwater.

  • Aandachtspunten zwemmen in niet-officiële zwemlocatie

    Bij evenementen waar gezwommen wordt in natuurwater dat niet is aangewezen als officiële zwemwaterlocatie, zoals grachten, sloten of havens (o.a. sportwedstrijden, city swims, paalzitten) dient de organisator te onderzoeken of de waterkwaliteit voldoende is door het volgende:

    • Neem contact op met de waterkwaliteitsbeheerder (Rijkswaterstaat, de provincie of een waterschap), om een beeld te krijgen van de waterkwaliteit en mogelijke bronnen van verontreiniging van het wateroppervlak waar het evenement gehouden wordt.
    • Wijs de deelnemers aan het evenement erop dat zwemmen in natuurwater als niet-aangewezen zwemlocaties niet risicovrij is en dat het moeilijk in te schatten is met welke micro organismen men in contact kan komen en of die wel of niet ziekmakend zijn. Vooral mensen met een verminderde weerstand, bij zwangerschap of mensen met huid-, oor- en oogproblemen wordt het zwemmen in water dat niet aan de eisen van zwemwater voldoet sterk ontraden.
  • Voorbeelden en oorzaken gezondheidsrisico's
    • Blauwalgen (ook wel cyanobacteriën of blauwwieren) zijn bacteriën die van nature in het water horen. Veel blauwalgen groeien optimaal bij temperaturen tussen 20 en 30 ℃ met daarbij weinig licht en stroming in het water. De blauwalgen zijn giftig en zorgen voor stankoverlast en kunnen door afscheiding van stoffen klachten bij mensen veroorzaken, zoals huidklachten, misselijkheid, diarree, buikpijn, geïrriteerde ogen en leverschade.
    • Botulisme wordt veroorzaakt door de botulismebacterie. Mensen kunnen met die bacterie in aanraking komen door contact met dode vissen en dode watervogels. Verschijnselen kunnen ontstaan na twee uur tot acht dagen na het eten van besmet voedsel. De ziekte begint met misselijkheid, overgeven, moeheid, duizeligheid, algehele zwakte, een droge mond en buikklachten. Daarna kunnen er verlammingsverschijnselen optreden.
    • De ziekte van Weil is een van dier op mens besmettelijke ziekte die ernstige lichamelijke gevolgen kan hebben. Ratten die de bacterie bij zich dragen scheiden de bacterie via de urine uit. Besmetting kan optreden door contact met besmet oppervlaktewater (zwemmen, recreëren, survivalruns), riolen en grond. De bacterie kan via wondjes of slijmvlies van de ogen, neus of mond in het lichaam komen.
    • Zwemmersjeuk is een jeukende huiduitslag die ontstaat tijdens of na het zwemmen in zoet water. Zwemmersjeuk wordt veroorzaakt door een wormsoort die bij eenden voorkomt. De eitjes van deze wormen ontwikkelen zich via waterslakken tot larven. De larven komen uit de slakken in het water terecht en kunnen de opperhuid van mensen binnendringen. Daar veroorzaken ze een ontstekingsreactie. Bij mensen kan dit rode jeukende bultjes veroorzaken.
    • Pseudomonas aeruginosa is een bacterie die voorkomt in zwemwater. Deze bacterie kan oor-, oog- en huidinfecties veroorzaken. Personen met een verlaagde weerstand, of met oor-, oog- of huidproblemen lopen extra risico op dergelijke infecties.

Zwembaden en whirlpools

Zwembaden en zwemgelegenheden zoals badinrichtingen moeten voldoen aan hygiëne en veiligheidsvoorschriften, welke staan opgenomen in de Wet Hygiëne en Veiligheid Badinrichtingen en Zwemgelegenheden (WHVBZ) en het bijbehorende besluit hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden (BHVBZ).

  • Als gebruik wordt gemaakt van een bestaand zwembad, dan is de exploitant van het zwembad verantwoordelijk voor de waterkwaliteit en de hygiëne. De ODMH controleert de bestaande (vaste) zwembaden in de regio en handhaaft waar nodig.
  • Plaatst u als organisatie een tijdelijk zwembad of een whirlpool? Dan bent u verantwoordelijk voor de kwaliteit van het water. Reiniging, desinfectie en controle van kunstmatige speelbaden, badinrichtingen en zwemgelegenheden moet plaatsvinden volgens het Besluit hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden. Dit moet gebeuren onder toezicht van een deskundige op dit terrein.

Actuele informatie over de waterkwaliteit van de officiële zwemwaterlocaties