Milieu en veiligheid

Legionella

De legionellabacterie kan u ziek maken

Legionella is een bacterie die (leiding)water en in de grond zit. De bacteriën voelen zich het beste thuis in stilstaand water en bij temperaturen tussen de 20 en de 50 graden Celsius.

Heeft u hele kleine waterdruppeltjes ingeademd met daarin de legionellabacterie? (Zoals waternevel) Dan kunt u daar ziek van worden. Waternevel ontstaat bijvoorbeeld tijdens het douchen, in whirlpools en in natte koeltorens.

Symptomen van een longontsteking door legionella

Snel opkomende hoofdpijn
Spierpijn
Gevoel van algehele malaise
Longontsteking, hoesten en/of kortademigheid
Koorts boven de 39 °C
Soms braken en diarree
Verwardheid

Neem direct contact op met uw huisarts wanneer u een legionella-longontsteking vermoedt! Vertel dat u wellicht in aanraking bent geweest met de legionellabacterie.

De incubatietijd (de tijd tussen besmetting en de eerste ziekteverschijnselen) is tussen de 2 en 19 dagen. Het gemiddelde is 5 à 6 dagen.

Afdeling Leefomgeving (legionella)

Afdeling Infectieziektebestrijding

Wat is legionellose?

Legionellose is de verzamelnaam voor ziektebeelden veroorzaakt door de legionellabacterie. Er zijn twee ziektebeelden bekend:

Legionellapneumonie: ook wel veteranenziekte genoemd. Dit is een ernstige vorm van longontsteking. Deze is te behandelen met antibiotica.
Pontiac fever: dit is een griepachtige aandoening die vanzelf overgaat.
Het drinken van water waarin legionella voorkomt is niet gevaarlijk. Ook is legionellose niet besmettelijk van mens tot mens.

Hoe kunt u legionellose voorkomen?

Instellingen zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen en hotels hebben de wettelijke plicht om te zorgen dat legionella niet voorkomt in het leidingwater. De Inspectie Leefomgeving en Transport controleert dit.

Er zijn bepaalde dingen die u zelf kunt doen om te voorkomen dat u besmet wordt met legionella.

Heeft u kranen in/om het huis een week of langer niet gebruikt? Laat ze dan allemaal één minuut krachtig doorlopen. Dit is zeker in de zomer belangrijk.
Doe dit eerst met heet water en daarna met koud water. Laat de kranen lopen en verlaat de ruimte. Zo zorgt u ervoor dat u geen waternevel inademt. En zorg voor verse lucht toevoer (ventilatie).
Leg de douchekop in een emmer onder water zodat de nevel niet vrijkomt.
Vergeet ook de tuinslang, hogedrukreiniger of buitenkraan niet.Laat de tuinslang na gebruik altijd goed leeglopen. Spoel bij gebruik eerst de slang krachtig door en voorkom verneveling. Dit kan door de uitloop onder water te houden of bijvoorbeeld de emmer af te dekken met een dweil. Voorkom directe verneveling.
Ook het water van een plantenspuit die in de zon heeft gestaan geeft risico’s. Gebruik altijd vers water en gooi na gebruik de plantenspuit leeg. Heb je een bubbelbad langere tijd niet gebruikt, raadpleeg dan de gebruiksaanwijzing.

Wat doet de GGD tegen legionella?

Zit de legionellabacterie in een waterleidingsysteem? Onze afdeling Leefomgeving krijgt soms meldingen binnen over legionellabacteriën in een watersysteem in openbare gebouwen. De GGD geeft advies over:

Het gezondheidsrisico voor de gebruikers
De maatregelen die genomen moeten worden
De communicatie hierover naar de mensen die (mogelijk) blootgesteld zijn aan de legionellabacterie

Wij werken daarbij samen met de afdeling Infectieziektebestrijding van onze GGD en toezichthoudende instanties zoals de Inspectie Leefomgeving en Transport.

Hoe groot is het risico op legionella bij evenementen?

De GGD adviseert organisatoren van evenementen hoe ze legionellabesmettingen kunnen voorkomen.

Wordt er bijvoorbeeld gebruik gemaakt van sproei installaties of fonteinen? Dan is het extra belangrijk om hier alert op te zijn.

Brononderzoek bij een legionellabesmetting

De afdeling Leefomgeving ondersteunt de afdeling Infectieziektebestrijding bij het onderzoek naar een mogelijke bron bij een melding van legionella-longontsteking.

Gevoelig voor een besmetting met legionella

Sommige mensen hebben een grotere kans op een besmetting met legionella, denk bijvoorbeeld aan mensen:

Met chronische longaandoeningen (astma of COPD)
Die meer dan 25 sigaretten per dag roken
Met een ernstige ziekte
Ouder dan 50 jaar
Met een chronische nierziekte
Met diabetes
Met een alcoholverslaving
Met een ernstige immuunstoornis

Drinkwaterwet moet legionella in drinkwater voorkomen

Om de groei van legionellabacteriën in waterleidingen te voorkomen, is de Drinkwaterwet opgesteld. Hierin zijn maatregelen voor eigenaren van collectieve waterleidingsystemen vastgelegd. Deze wetgeving is bijvoorbeeld van toepassing op ziekenhuizen, zorginstellingen, hotel en zwembaden.

Naast waterleidinginstallaties zijn er ook nog andere waterinstallaties waar legionellapreventie van toepassing is. Welke regelgeving precies geldt voor welke waterinstallatie en wie toezicht houdt op de naleving staat in de Rijksoverheid brochure: Legionellapreventie in watersystemen: regels en toezicht.

Legionellapreventie bij natte koeltorens

In het water van een natte koeltoren kan ook legionella groeien. Dit type koeltoren gebruikt namelijk water als koelmiddel. Tijdens het koelproces kunnen fijne waterdruppeltjes in de buitenlucht terecht komen. Via deze druppels kunnen legionellabacteriën zich verspreiden naar de omgeving. Tot enkele honderden meters van een natte koeltoreninstallatie kunnen mensen besmet raken door legionellabacteriën in waternevel.

Goed onderhoud en beheer van een natte koeltoren is dan ook erg belangrijk. De Omgevingsdienst Haaglanden houdt toezicht op de legionellapreventie bij alle natte koeltorens in de regio Haaglanden.

Meer weten of advies nodig over legionella?

Kijk op www.rivm.nl/legionella voor meer informatie.

U kunt ook contact opnemen met de afdeling Leefomgeving voor advies in uw specifieke situatie via gezondheidenmilieu@ggdhaaglanden.nl of (088) 355 01 00.